คลอดก่อนกำหนด
การคลอดก่อนกำหนด (Preterm birth) เป็นฝันร้ายของคนที่กำลังจะเป็นพ่อเป็นแม่ทุกคน เพราะมีผลข้างเคียงต่อลูกน้อยทั้งในระยะสั้นและระยะยาวได้ วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับการคลอดทารกก่อนกำหนดว่าคืออะไร คลอดก่อนกำหนด มีสาเหตุมาจากอะไรบ้าง และจะสามารถป้องกันไม่ให้คุณแม่ต้องคลอดก่อนกำหนดได้ด้วยวิธีไหนบ้าง ติดตามได้ที่บทความนี้ !
คลอดก่อนกำหนด คืออะไร
คลอดก่อนกำหนด คือ การที่คุณแม่คลอดทารกออกมาก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ หรือคลอดก่อน 259 วัน โดยนับจากวันแรกของการมีประจำเดือนครั้งสุดท้ายก่อนการตั้งครรภ์เป็นวันที่ 1 (สำหรับคนที่มีประจำเดือนมาสม่ำเสมอ)
คลอดก่อนกำหนด อันตรายไหม
โดยปกติการตั้งครรภ์ที่สมบูรณ์และมีความเสี่ยงต่ำ ทารกจะคลอดที่อายุครรภ์ประมาณ 38-40 สัปดาห์ การคลอดก่อนกำหนด หรือ Preterm birth แม้จะเป็นการคลอดในอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ ที่ทารกมีการพัฒนาอวัยวะต่าง ๆ ครบถ้วนแล้ว แต่การทำงานของอวัยวะยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ดี ทำให้ทารกคลอดก่อนกำหนดต้องการการดูแลเป็นพิเศษและต้องอยู่รักษาในโรงพยาบาลนานกว่าปกติ โดยทารกคลอดก่อนกำหนดอาจมีผลกระทบที่เป็นอันตรายในอวัยวะต่าง ๆ ได้แก่
- ปัญหาของการขาดสารลดแรงตึงผิว (Surfactant) ในทารกคลอดก่อนกำหนด ทำให้ถุงลมแฟบ ทำให้ทารกอาจมีปัญหาเรื่องปอด คือ มีอาการหายใจหอบ และอาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ
- การคลอดก่อนกำหนดอาจมีภาวะเส้นเลือดที่เชื่อมต่อระหว่างเส้นเลือดแดงใหญ่ที่ออกจากหัวใจเพื่อไปเลี้ยงร่างกาย กับเส้นเลือดที่ไปสู่ปอดยังเปิดอยู่ (PDA) ทำให้มีเลือดผ่านไปสู่ปอดมาก เป็นผลทำให้ทารกหายใจหอบ และเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้
- ทารกคลอดก่อนกำหนดมักมีน้ำหนักน้อยกว่าปกติ โดยทารกที่มีน้ำหนักน้อยกว่า 1,500 กรัม มีความเสี่ยงที่จะมีเลือดออกในสมอง เพราะเส้นเลือดเปราะบางแตกง่ายกว่าทารกที่มีน้ำหนักอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
- การคลอดก่อนกำหนดอาจทำให้ระบบทางเดินอาหารยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ การย่อยและการดูดซึมอาหารยังไม่ดี อาจต้องให้สารอาหารทางหลอดเลือดดำ
- ทารกคลอดก่อนกำหนด จอประสาทตายังพัฒนาได้ไม่สมบูรณ์ อาจทำให้มีการพัฒนาของเส้นเลือดจอประสาทตาผิดปกติ ซึ่งถ้ารุนแรงอาจส่งผลต่อการมองเห็นของทารกในระยะยาวได้
- การคลอดก่อนกำหนดมีความเสี่ยงที่จะมีความบกพร่องทางการได้ยิน
- ทารกที่คลอดก่อนกำหนดมักติดเชื้อได้ง่าย เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ไม่เต็มที่
ครรภ์ช่วงไหนเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด
คุณแม่ที่ตั้งท้องอายุครรภ์มากกว่า 20 สัปดาห์ขึ้นไปจนถึง 37 สัปดาห์ คือ ช่วงที่เรียกว่าคลอดก่อนกำหนด ส่วนการคลอดก่อน 20 สัปดาห์ คือ การแท้งบุตร
ดังนั้นครรภ์ที่เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด คือ ระหว่าง 20-37 สัปดาห์ ซึ่งสัญญาณต่าง ๆ ที่จะเตือนคุณแม่ให้ระวังการคลอดก่อนกำหนด และควรพบแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการดังนี้ คือ
- ปวดหลังช่วงล่างหรือบริเวณเอว เป็นต่อเนื่องหรือเป็น ๆ หาย ๆ แม้จะเปลี่ยนท่าทาง
- เจ็บท้องต่อเนื่องกันเป็นระยะ ๆ เนื่องจากการหดตัวของมดลูก และเจ็บถี่ขึ้นเรื่อย ๆ
- มีมูก หรือมีมูกผสมเลือดไหลออกมาทางช่องคลอด
- รู้สึกว่าลูกดิ้นน้อยลงกว่าปกติ
- เท้าบวม มือบวม และพบว่ามีความดันโลหิตสูงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของ อาการครรภ์เป็นพิษ
อ่านเพิ่มเติม : คนท้องปวดหลัง มีอาการอย่างไร นวดได้ไหม อันตรายหรือไม่ พร้อมแนะนำวิธีแก้ปวดหลังสำหรับคุณแม่โดยเฉพาะ
การคลอดก่อนกำหนดเกิดจากอะไร
สำหรับสาเหตุคลอดก่อนกำหนดที่พบในปัจจุบัน มีดังนี้
1.อายุของคุณแม่ – อายุของคุณแม่ที่มีความเสี่ยงคลอดก่อนกำหนด คือ แม่ที่มีอายุต่ำกว่า 17 ปี เนื่องจากร่างกายยังไม่พร้อมเต็มที่ต่อการตั้งครรภ์ และคุณแม่ที่มีอายุมากกว่า 35 ปี เนื่องจากอยู่ในช่วงที่มีอายุมาก มีความเสี่ยงมากกว่าในการคลอดทารกก่อนกำหนด
2.โรคประจำตัว – คุณแม่ที่มีโรคประจำตัว ได้แก่ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง รวมถึงโรคหัวใจ ซึ่งเป็นปัจจัยที่อาจส่งผลให้คลอดก่อนกำหนดได้เช่นกัน
3.ภาวะความผิดปกติของมดลูก – ได้แก่ มดลูกขยายตัวมากเกินไป เช่น ภาวะน้ำคร่ำมากกว่าปกติ เป็นต้น หรือ คุณแม่มีมดลูกมีความผิดปกติแต่กำเนิด เช่น ปากมดลูกสั้น เป็นต้น
4.การตั้งครรภ์แฝด – ในครรภ์แฝดส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 50 จะคลอดก่อน 37 สัปดาห์ เนื่องจากท้องแฝด คุณแม่มักมีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ มากกว่ารวมถึง ภาวะครรภ์เป็นพิษ
5.สารอาหารไม่เพียงพอ – คุณแม่ที่ไม่ได้รับสารอาหารที่เพียงพอต่อการบำรุงร่างกาย ตลอดจนการเจริญเติบโตของลูกน้อย อาจเป็นอีกสาเหตุทำให้ทารกคลอดก่อนกำหนดได้ และนอกจากสารอาหารไม่เพียงพอที่เป็นความเสี่ยงแล้ว การดื่มเหล้า สูบบุหรี่ ใช้สารเสพติดขณะตั้งครรภ์ ก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยทำให้เกิดปัญหาดังกล่าวได้ด้วยเช่นกัน
6.ภาวะที่คุณแม่ติดเชื้อในร่างกาย – เช่น การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ เนื่องจากขณะตั้งครรภ์ท้องจะโตไปกดเบียดกระเพาะปัสสาวะได้ ส่งผลให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ ทำให้มีโอกาสเจ็บท้องคลอดก่อนกำหนด
7.การมีเพศสัมพันธ์ขณะตั้งครรภ์ – อาจทำให้มดลูกบีบตัวจนเป็นสาเหตุให้คลอดก่อนกำหนดได้
8.อุบัติเหตุในขณะตั้งครรภ์ – เช่น ครรภ์ถูกกระทบกระแทกอย่างแรง รวมถึงการทำกิจกรรมหนัก ๆ จนครรภ์ได้รับการกระทบกระเทือน
นอกจากนี้ยังมีอีกหลายปัจจัยที่พบว่าเป็นสาเหตุทำให้ทารกคลอดก่อนกำหนดได้ เช่น ความพิการของทารกในครรภ์, ประวัติการคลอดก่อนกำหนดของท้องก่อนหน้า, ภาวะรกเกาะต่ำ หรือ รกลอกตัวเร็ว เป็นต้น ซึ่งแนะนำว่า หากคุณแม่พบสิ่งผิดปกติ ก็ควรเข้าพบแพทย์ทันทีเพื่อประเมิณความเสี่ยงการคลอดก่อนกำหนดและหาแนวทางการป้องกันจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญค่ะ
วิธีป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
แม้ว่าการคลอดก่อนกำหนดจะสามารถเกิดขึ้นได้เพราะมีหลายปัจจัยเป็นสาเหตุ แต่คุณแม่ก็สามารถดูแลตัวเองขณะตั้งครรภ์เพื่อลดความเสี่ยงการคลอดก่อนกำหนดได้ ดังนี้
1.เมื่อรู้ตัวว่าตั้งท้อง ให้คุณแม่จัดแจงเวลาไปฝากครรภ์ทันที เพื่อที่จะได้มีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญคอยแนะนำสิ่งจำเป็นต่าง ๆ ที่คุณแม่ควรรู้และควรปฏิบัติ และให้ไปพบแพทย์เป็นประจำตามนัดเสมอเพื่อป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
2.ป้องกันการคลอดลูกก่อนกำหนดด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อที่คุณแม่และลูกน้อยจะได้รับสารอาหารที่มีคุณค่าอย่างครบถ้วนตลอดการตั้งครรภ์
3.พักผ่อนให้เพียงพอจะช่วยลดสาเหตุการคลอดก่อนกำหนดได้
4.อย่าเครียดมากจนเกินไป เพราะส่งผลต่อสุขภาพของคุณแม่และทารกในครรภ์ได้ การเครียดมาก ๆ เป็นเหตุที่ทำให้คลอดก่อนกำหนดได้ง่าย หากอยู่ในช่วงที่ภาวะจิตตก แนะนำให้คุณแม่หากิจกรรมคลายเครียดทำ จะได้ไม่กังวลหรือคิดมากเกินไป
5.สตรีที่ตั้งท้องมักปวดปัสสาวะบ่อย ๆ สิ่งที่คุณแม่ไม่ควรทำเลย คื อการกลั้นปัสสาวะ เพราะเมื่อร่างกายไม่ได้ขับสิ่งสกปรกออกนาน ๆ อาจทำให้ติดเชื้อได้ง่ายนั่นเอง
6.หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ขณะตั้งท้อง อย่างไรก็ตามการมีเพศสัมพันธ์ขณะตั้งครรภ์ไม่ใช่เรื่องที่แพทย์ห้ามโดยเด็ดขาด ถ้าคุณแม่มีสุขภาพที่ดี แข็งแรง ไม่มีความเสี่ยงใด ๆ ก็ไม่จำเป็นต้องงดได้ค่ะ แต่การมีเพศสัมพันธุ์ขณะตั้งท้องมีหลายอย่างที่จำเป็นต้องระวัง เช่น การติดเชื้อ หรือการหดรัดตัวของมดลูก เป็นต้น ดังนั้นถ้าสามารถหลีกเลี่ยงได้ ก็จะช่วยลดความเสี่ยงการคลอดกำหนดได้ค่ะ
7.งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ และสารเสพติดทุกประเภท เพราะมีผลต่อสุขภาพของทารกในครรภ์โดยตรงค่ะ
หวังว่าบทความเกี่ยวกับ การคลอดก่อนกำหนด ที่ Kidminute นำมานำเสนอวันนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อคุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ และวางแผนที่จะตั้งครรภ์ให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ สาเหตุ อันตราย และวิธีการป้องกันภาวะคลอดก่อนกำหนดได้ไม่มากก็น้อยนะคะ Kidminute ขอเป็นกำลังใจ และขอให้การเดินทางตลอด 9 เดือนของคุณแม่เป็นไปอย่างราบรื่น แข็งแรงและปลอดภัยนะค้า
———-
ติดต่อเราผ่านช่องทางต่างๆ
โทร : 082-699-1659 (ฝ่ายขาย)
Line : @Kidminute
Facebook Page : Kid Minute Fanpage
Facebook Chat : Kid Minute
ช่องทางอื่นๆ : https://rakbaby.com/contact-us/